5 najważniejszych pojęć genetyki

Genetyka to nauka o dziedziczności i zmienności organizmów, które oparte są na informacji zawartej w genach. Ta dziedzina biologii rozwija się obecnie w szalonym tempie, co chwila naukowcy donoszą o spektakularnych odkryciach w obrębie ludzkiego genomu i wyodrębnienia genów odpowiedzialnych za różne funkcje. Aby zrozumieć zawiłości dziedziczenia, warto poznać kilka podstawowych pojęć w zakresie genetyki.

1. Gen

Gen jest podstawową jednostkę dziedziczności to odcinek DNA zawierający w sobie informacje o budowie jednego białka, to właśnie decyduje o przekazywaniu cech potomstwu. Skoro mowa o genach warto wyjaśnić czym jest DNA. Cząsteczka DNA to kwas deoksyrybonukleinowy pochodzący z bardzo różnych źródeł (organizmów) zawsze składa się z czterech rodzajów nukleotydów, ma strukturę podwójnej helisy (spirali) prawoskrętnej. Każda pojedyncza nić to długi łańcuch nukleotydów połączonych ze sobą ścisłymi wiązaniami wodorowymi kowalencyjnymi, które nie są nigdzie rozgałęzione. Należy przyjąć, że DNA jest cząsteczką dwuniciową, w której nici wzajemnie się uzupełniają. Strukturę DNA odkryto już w 1896 roku.

2. Genom

Genom to podstawowy komplet informacji genetycznej, to zespół genów zawarty w pojedynczym zespole chromosomów znajdującym się w jądrze komórkowym. Gen można traktować jak abstrakcyjną jednostkę informacji, ma on charakter obiektu fizycznego o konkretnej lokalizacji.

3. Genotyp

Genotyp jest to ogół genów danego osobnika. Najprościej mówiąc, to właśnie genotyp warunkuje fenotyp (zespół charakterystycznych cech organizmu). Genotyp dwóch, nawet bardzo odmiennych osobników jednego gatunku, są znacznie bardziej zbliżone do siebie niż do jakiegokolwiek osobnika innego gatunku (np.: genotypy przypadkowych ludzi są do siebie bardziej podobne niż na przykład genotyp człowieka i goryla).

4. Allel

Allel jest to gen, który powoduje powstanie np. barwy kwiatu (fachowo- determinuje barwę kwiatów), może on występować w odmianie determinującej czerwoną barwę albo w odmianie determinującej białą barwę kwiatów. Te odmiany to różne wersje tego samego genu, czyli allele. Definicja alleli mówi, że allele są wariantami jednego genu warunkującymi przeciwstawność danej cechy lub cech. Oznacza się je symbolami literowymi, np. A, a, B, b itd. Przyjęto, że allele jednego genu oznacza się zawsze jako różne warianty jednej litery.

5. Kod genetyczny

Kod genetyczny, sposób zapisu informacji genetycznej w cząsteczkach DNA (kwasy nukleinowe) w chromosomach, polegający na trójkowej sekwencji nukleotydów (triplety). Przy czterech rodzajach istniejących nukleotydów (zasady purynowe: adenina, guanina, oraz zasady pirymidynowe: cytozyna, tymina) możliwe są 64 trójkowe kombinacje.

Odkrycie DNA, jak i każde kolejne w genetyce wywołuje ogromny przewrót w dziedzinie biologii. Bez wątpienia są to niesamowite odkrycie, które wywołało niesamowitą rewolucję. Dzięki jednak takim odkryciom nam żyje się lepiej, a świat nauki wzbogaca się o nowe odkrycia. Każdy więc kto chciałby zostać biologiem musi wiedzieć, że nie jest to łatwa praca.